از جنگ به وای‌فای: سپیده‌دم دیجیتال در افغانستان. کابلی که بر تضاد غلبه کرد: داستانی از اتصال شجاعانه.
مبارزه افغانستان برای دسترسی به اینترنت در بافت تاریخ پرتنش آن بافته شده است، جایی که دهه‌ها ناآرامی سیاسی و درگیری نظامی تهدید کرده‌اند که آرزوهای دیجیتال کشور را تحت‌الشعاع قرار دهند. با این حال، پشت سر عناوین خشونت، جمعیتی مصمم و یک جامعه فناوری مقاوم به آرامی به پیشرفت خود ادامه داده‌اند و امکانات جدیدی برای کسب‌وکار، آموزش و مشارکت مدنی ایجاد کرده‌اند.
سپیده‌دمی که با سختی به دست آمد
در اواخر دهه ۱۹۹۰، تحت حکومت طالبان، خدمات اینترنت تقریباً nonexistent بود. اطلاعات به آرامی از طریق پخش‌های رادیویی و دیش‌های ماهواره‌ای مخفی جریان می‌یافت و افغان‌ها عمدتاً از دنیای بیرون جدا بودند. پس از سال ۲۰۰۱، سازمان‌های امدادی بین‌المللی و شرکت‌های مخابراتی شروع به راه‌اندازی زیرساخت مدرن اولیه کردند—در مقیاس کوچک، پراکنده و اغلب آسیب‌پذیر در برابر خرابکاری. با وجود چالش‌ها، این مراحل اولیه بذرهای یک اکوسیستم اینترنتی نوپا را کاشتند که به زودی در مراکز شهری مانند کابل، هرات و مزار شریف شروع به شکوفایی کرد.
جزر و مدهای در حال رشد
تا میانه‌های دهه ۲۰۰۰، اپراتورهای شبکه موبایل مانند روشن، اتصالات، MTN و افغان وایرلس وارد بازار شدند و اتصال‌های ۲G را معرفی و سپس به قلمرو ۳G و ۴G ورود کردند. ساکنان شهری در کابل به اتصال جدیدی دست یافتند که به آن‌ها این امکان را می‌داد تا به رسانه‌های اجتماعی، تجارت الکترونیک و پلت‌فرم‌های یادگیری آنلاین بپردازند. در عین حال، کارآفرینان شروع به تاسیس کافه اینترنتی در خیابان‌های جانبی و بلوک‌های مسکونی کردند و آن‌ها را به مرکزهای میکرو پر سر و صدای اتصال تبدیل کردند که در آن افغان‌های جوان ایمیل، پخش موسیقی و امکان دسترسی جهانی را کشف کردند.
چالش‌ها در سایه‌ها
در مناطق دورتر، همه چیز از زمین ناهموار تا تهدیدات امنیتی عمیق، گسترش زیرساخت‌ها را دشوار می‌کرد. خطوط فیبر نوری گران بودند و در برابر حملات شورشیان یا درگیری‌های محلی آسیب‌پذیر بودند، در حالی که قطع برق‌های متناوب خدمات پیوسته را به یک دردسر مداوم تبدیل کرده بود. مقرون‌به‌صرفه بودن مانع دیگری بود، به طوری که بسته‌های داده فراتر از دسترس جوامع کم‌درآمد قرار داشت. در عین حال، هنجارهای اجتماعی سخت‌گیرانه، عدم قطعیت‌های سیاسی و نگرانی‌های سانسور تحت رژیم‌های مختلف بسیاری از افغان‌ها را از فعالیت‌های آنلاین که ممکن است توجه ناخواسته را جلب کند، محتاط کرده بود.
حال نامشخص—و فردای در حال ظهور
بازگشت کنترل طالبان در سال ۲۰۲۱ شوک‌هایی را به بخش‌های مخابرات و اینترنت افغانستان وارد کرد. ترس از نظارت و سرکوب آزادی دیجیتال دوباره به‌وجود آمد، حتی در حالی که اپراتورهای مخابراتی محلی تلاش می‌کنند ثبات شبکه را حفظ کنند. با وجود این مشکلات، استارتاپ‌های کوچک فناوری، مدارس کدینگ grassroots و جوامع خلاق آنلاین به فعالیت خود ادامه می‌دهند—شاهدی بر جریان قوی نوآوری.
راه افغانستان به اتصال کامل پر از پیچیدگی‌هاست، اما حس حرکتی جمعی در میان شهروندانی که آرزوی به اشتراک گذاشتن ایده‌ها، فروش محصولات آنلاین و شکل دادن به روایت‌های خود را دارند، وجود دارد. زیرساخت فیبر ملی—که هنوز در حال پیشرفت است—نوید پیوند بیشتر استان‌ها را می‌دهد، در حالی که اینترنت ماهواره‌ای در مناطق فراتر از دسترسی شبکه‌های سنتی امید را ارائه می‌دهد. در این سرزمین که کابل‌ها به‌طور واقعی در مناطق درگیری کشیده می‌شوند، هر اتصال جدید جرقه‌ای از تاب‌آوری است، که پنجره‌ای به دنیای وسیع‌تر باز کرده و پیوندهایی ایجاد می‌کند که حتی جنگ نیز به راحتی نمی‌تواند آن‌ها را قطع کند.
